1 دسامبر 2023 - نظارت بر سطح گلوکز یا قند خون در صورت ابتلا به دیابت، حیاتی است. دریافت نتایج قند خون در زمان واقعی به بیمار مبتلا به دیابت اجازه می دهد تا داروها، ورزش و غذای خود را مطابق با آن تنظیم کند.

از آنجایی که سطح قند خون در طول روز در نوسان است، نظارت و کنترل دقیق، سطح قند خون را بهبود می بخشد و خطرات عوارض ناشی از هیپوگلایسمی (گلوکز خون پایین) و هایپرگلایسمی (سطح گلوکز بالا) را کاهش می دهد.

اما نوع و محدوده دستگاه های سنجش قند خون در سال های اخیر افزایش یافته است. در اینجا دو گزینه اصلی با مزایا و معایب آنها را شرح می دهیم.

گلوکومتر های دستی خانگی- تست های انگشتی

اولین مانیتورهای قند خون، دستگاه هایی بودند که مقدار قند خون را در یک قطره‌ خون گرفته شده از نوک انگشت اندازه گیری می کردند که بیش از 50 سال پیش ساخته شدند و هنوز هم مورد استفاده قرار می‌گیرند. در این روش نوک انگشت با لنست سوراخ می شود و با فشار دادن محل، یک قطره خون بر روی نوار قرار می گیرد سپس نوار در یک گلوکومتر دستی در محل مورد نظر قرار داده می شود و پس از چند ثانیه، خوانش قند خون بر روی صفحه ی نمایشگر ظاهر می شود.

گلوکومترهای موجود باید استانداردهای بین المللی را برای دقت رعایت کنند. تعداد زیادی گلوکومتر و نوارهای تایید شده در بازار وجود دارند.اگر به دیابت نوع 2 مبتلا هستید و نیاز به آزمایشات مکرر ندارید (بیشتر افرادی که انسولین مصرف نمی کنند)، این دستگاه ها ممکن است برای شما مناسب باشد.

با این حال، سوراخ کردن انگشت چندین بار در روز می تواند ناخوشایند یا غیرعملی باشد، به خصوص اگر بیمار به نظارت مکرر نیاز داشته باشد.

دستگاه پایش مداوم گلوکز

دستگاه پایش مداوم گلوکز(CGM)، طی 20 سال گذشته یا بیشتر، آزمایش قند خون را تغییر داده است، به ویژه برای افرادی که نیاز به تزریق انسولین دارند یا از پمپ انسولین استفاده می کنند.

این سیستم ها از سنسورهایی استفاده می کنند که معمولاً روی بازو یا شکم چسبانده می شوند. این حسگر دارای یک سوزن کوچک است که پوست را سوراخ می کند تا سطح گلوکز زیر پوست (گلوکز زیر جلدی) را هر چند دقیقه یک بار اندازه گیری کند. سپس خوانش ها به دستگاهی مانند گوشی هوشمند یا گیرنده منتقل می شود. این سیستم ها همچنین باید استانداردهای بین المللی را برای دقت رعایت کنند.

از آنجایی که سطح گلوکز زیر پوست دقیقاً با سطح گلوکز موجود در خون یکسان نیست، یک الگوریتم آن را به اندازه‌گیری قند خون تبدیل می‌کند.

این سیستم ها اطلاعات گلوکز را در زمان واقعی ارائه می دهند و در طول زمان به طور فزاینده ای دقیق و کاربر پسندتر شده اند. همه ی انواع دستگاه های پایش مداوم، دارای آلارم هایی برای هشدار دادن به مصرف کننده برای افت یا افزایش خطرناک سطوح گلوکز هستند. این آلارم‌ها برای کاربران و مراقبینی که از عواقب افت شدید قند خون، به ویژه در طول شب یا در حین فعالیت‌هایی مانند رانندگی می‌ترسند، آرامش خاطری را به ارمغان آورده است.

اما یک فاصله زمانی چند دقیقه ای بین خوانش قند زیر جلدی و قند خون موجود در عروق وجود دارد که به این معنی است که خوانش دستگاه نظارت مداوم همیشه کمی عقب تر از مقدار واقعی است.

اعمال فشار بر سنسور (مثلاً خوابیدن روی آن) می تواند بر دقت آن تأثیر بگذارد، همچنین داروها یا مکمل های مختلف مانند ویتامینC یا پاراستامول.

شما همچنین نمی توانید بلافاصله پس از نصب سنسور از این دستگاه ها استفاده کنید. پس از قرار دادن سنسور روی پوست یک تا دو ساعت دوره ی گرم کردن یا warm-up دارد.

موضوع دیگر هزینه ی این دستگاه ها و سنسورهای آن است. در برخی از کشورها مانند استرالیا، همه افراد مبتلا به دیابت نوع 1 تحت طرح ملی خدمات دیابت، به دستگاه نظارت مستمر بر قند خون بطور رایگان دسترسی دارند. اما چنین یارانه ای برای افراد مبتلا به دیابت نوع 2 برای مثال در استرالیا، وجود ندارد. این افراد باید بطور هفتگی 50 دلار برای استفاده از این سیستم هزینه کنند.

گزینه های دیگر

حسگرها یا سنسورهای سیستم های نظارت مستمر، بسته به سیستم آنها یک تا دو هفته کار می کنند. سپس باید یک سنسور جدید استفاده شود. اما دستگاه های کاشتنی در حال توسعه هستند که شش ماه دوام خواهند داشت.

سایر دستگاه های مبتنی بر ساعت که به طور گسترده تبلیغ می شوند، مانیتورهای قند خونی هستند که مورد تایید قرار نگرفته اند. هیچ مدرک علمی دال بر صحت و دقت عملکرد آنها وجود ندارد.

بسیار مهم است که با مشورت با پزشک معالج، متخصص یا مربی و پرستار دیابت خود، مانیتور مناسب خود را انتخاب کنید یا آن را تغییر دهید.

منبع:

https://medicalxpress.com/news/2023-12-blood-sugar.html#google_vignette